Калциум е еден од најважните минерали во човечкото тело. Околу 99% од калциумот во нашето тело се наоѓа во состав на коските, во облик на хидроксиапатитни кристали. Овој есенцијален елемент не само што е важен за структурата на коските, туку и за многу други физиолошки процеси.
Калциумот е вклучен е во трансмисија на нервни сигнали, контракција на мускулните клетки и срцето, коагулација на крвта и активација на ензимите. За непречено одвивање на сите овие процеси во нашето тело, неопходна е правилна апсорпција на калциум.
Апсорпцијата на калциум се одвива главно во тенкото црево. За да се апсорбира калцумот, тој треба да биде во јонизирана форма (Ca2+). Постојат два начина на кој калциумот се апсорбира во цревото, и тоа преку активен и пасивен транспорт. Во апсорпција на калциумот важна улога играат паратироидниот хормон (ПТХ) и калцитриол (активирана форма на витамин Д).
ПТХ помага во одржување на константно ниво на калциум во крвта, а неговото лачење се зголемува доколку нивото на калциум во крвта е ниско (хипокалцемија). ПТХ ја стимулира синтезата на калцитриол од клетките на бубрегот. Калцитриолот ја поттикнуваат апсорпцијата на калциум во цревата и го зголемуваат нивото на калциум во крвта.
Одржување на нормално ниво на калциум во крвта и соодветна минерализација на коските зависи од неколку различни фактори. Полот и возраста се значајни, па така жените по менопаузата поради недостаток на заштитното дејство на естрогените хормони се изложени на деминерализација на коските и намалена способност за апсорпција на калциум во цревата. Со тоа се зголемува нивниот ризик од остеопороза.
Терапија со кортикостероиди исто така негативно влијае врз коскената минерализација и апсорпцијата на калциумот. Хормонски нарушувања како зголемено или намалено лачење на ПТХ од паратироидните жлезди исто така го нарушуваат балансот на калциумот во телото.
Калциумот се наоѓа во многу хранливи продукти, но некои од најдобрите извори вклучуваат млечни производи, како што се млеко, јогурт и сирење. За оние кои не консумираат млечни производи, одлични алтернативи се зелени лиснати зеленчуци, како спанаќ и брокула, како и семки, бадеми и риба со меки коски, како сардини. Исто така, постојат многу производи на пазарот, како на пример житарки или леб кои се обогатени со калциум. Дневните потреби за калциум кај здрави возрасни лица изнесуваат околу 1000mg.
Додатоци во исхраната кои содржат калциум со витамин Д се препорачуваат за постменопаузални жени, вегани и лица кои не внесуваат доволно калциум преку исхраната, лица на терапија со кортикостероиди, при нарушена цревна апсорпција и целиакија.
Може да заклучиме дека калциумот е најважен минерал за здравјето на коските и за многу други физиолошки процеси во телото. Неговата апсорпција зависи од фактори како што се пол, возраст и хормонални нивоа. Најдобри извори на калциум вклучуваат млечни производи и зелени лиснати зеленчуци, а суплементи се препорачуваат за оние со низок внес. Разбирањето на механизмите на апсорпција и факторите што влијаат на нивото на калциум е клучно за превенција на остеопороза и за одржување на здрав метаболизам.
