Вирусeн хепатит е едно од најчестите заболувања на црниот дроб, кое претставува сериозен предизвик за јавното здравје ширум светот. Се проценува дека годишно, на глобално ниво има околу 1,5 милиони новозаразени лица со хепатит. Ова воспалително заболување, предизвикано од различни типови на хепатит вируси, може да се презентира со акутна или хронична форма и да доведе до сериозни компликации, како цироза или рак на црниот дроб. Препознавање на симптомите, навремена дијагноза и примена на превентивни мерки се клучни за спречување на инфекција и успешно справување со оваа болест.
Вирусен хепатит претставува воспаление на црниот дроб, предизвикано од пет различни типови вируси: хепатит А, Б, Ц, Д и Е вирусите. Секој од овие типови на вируси има различен начин на пренос.
Хепатит А и хепатит Е главно се пренесуваат преку контаминирана храна и вода, а најчесто се јавуваат во региони со лоши санитарни услови. Од друга страна, хепатит Б, Ц и Д се пренесуваат преку контакт со инфицирана крв, телесни течности, сексуален однос или од мајка на дете, при раѓање. Инфекција со вирусите на хепатит Б и хепатит Ц е една од најчестите причини за појава на хроничен хепатит, цироза или хепатоцелуларен карцином.
Хепатит Д, уште познат како делта агенс, се јавува кај лица кои веќе се инфицирани со хепатит Б, што води до компликација на клиничката слика. Сите овие вируси предизвикуваат различни степени на воспаление на црниот дроб, со потенцијал за долгорочни здравствени последици.
Симптомите на вирусниот хепатит варираат во зависност од типот на вирусот и фазата на болеста. Кај акутниот хепатитис, симптомите обично се појавуваат нагло и вклучуваат замор, гадење, повраќање, губење на апетит, треска, болка во горниот десен дел на стомакот, жолтица, појава на темна урина и светли столици. Жолтицата, која е еден од најпрепознатливите знаци на заболувања на црниот дроб, се каракатеризира со жолто пребојување на белките од очите и на кожата.
Лабораториските тестови кај лица со хепатит, во зависност од фазата на инфекцијата, може да покажат покачени вредности на трансаминази (АST, ALT), билирубин и присутни соодветни антитела и антигени на вирусот. Кај хроничниот хепатитис, симптомите може да бидат суптилни или дури и отсутни во раните фази, што често доведува до задоцнето поставување на дијагноза. Тој може да трае со години без симптоми, но со текот на времето може да доведе до цироза, хепатална инсуфициенција или хепатоцелуларен карцином. Затоа е важно редовното тестирање, особено за лицата со висок ризик од инфекција.
Најдобра мерка за справување со вирусниот хепатит е превенција на инфекција. Вакцинацијата е еден од најефективните начини за заштита од хепатит А и хепатит Б. За хепатит Ц, хепатит Д и хепатит Е не постои вакцина, па превентивните мерки вклучуваат избегнување на контакт со инфицирана крв, користење стерилни игли и медицинска опрема, како и правилна хигиена.
Идентификување на популациите со зголемен ризик од инфекција, редовно тестирање и едукација за начинот на пренос се исто така важни за спречување на инфекцијата. Популации со зголемен ризик од инфекција се зависниците од интравенозни дроги, здравствените работници, новороденчињата од инфицирани мајки, лицата со ризично сексуално однесување и лицата кои патуваат во области ендемични за хепатит А и хепатит Е.
Третманот на вирусниот хепатит зависи од видот на вирусот и стадиумот на болеста. Инфекција со хепатит А и хепатит Е обично не бара специфичен третман, бидејќи организмот најчесто успева самостојно да ја надмине болеста. Третманот на хепатитис Б и хепатитис Ц, особено хроничната форма, вклучува антивирусни лекови, кои ја нарушуваат вирусната репликација и го спречуваат напредувањето на болеста.
Вирусен хепатит е сериозно заболување кое може да има долготрајни последици, доколку не се дијагностицира и третира навреме. Разбирање на различните типови на вируси, препознавање на симптомите и преземање превентивни мерки се клучни за намалување на преносот на инфекцијата. Со правилна едукација, вакцинација и соодветен медицински пристап, може да се намали распространетоста на ова заболување и да се превенираат долгорочни последици по здравјето.
